Edukacja w systemie Montessori
„Szczęście dziecka nie jest jedynym celem, do którego dążymy. Chcemy także
by dziecko stawało się budowniczym samego siebie.”
by dziecko stawało się budowniczym samego siebie.”
„Jeśli rodzice uświadomią sobie, że nie tworzą dziecka, ale pomagają mu stworzyć siebie, to będą tym lepiej umieli spełnić swój obowiązek i wesprzeć
je swą dalekowzrocznością. Dziecko może dobrze rozwijać się tylko wtedy, gdy pomoc udzielana mu jest w stosownej formie.”
je swą dalekowzrocznością. Dziecko może dobrze rozwijać się tylko wtedy, gdy pomoc udzielana mu jest w stosownej formie.”
„Dziecko nie jest pustym naczyniem, które napełniliśmy naszą wiedzą i które nam wszystko zawdzięcza. To dziecko zbudowało w sobie człowieka i nie ma nikogo, kto nie zostałby stworzony przez dziecko, którym sam kiedyś był.”
Maria Montessori
Pytania i odpowiedzi
Co to jest pedagogika Montessori?
Jest filozofią, której podstawowa zasada opiera się na założeniu, że świat i człowiek stanowią jedność. Porządek świata powinien odzwierciedlać się
w porządku rozwoju duchowego człowieka. Człowiek, aby świadomie kształtował swoje środowisko, znał swój cel życia i działania, musi być wychowany w wolności i samodzielności. Celem oddziaływań pedagogicznych jest pomoc dziecku w wydobywaniu jego potencjału rozwojowego, czyli między innymi w rozwijaniu aktywności, inteligencji, kształtowaniu silnego charakteru i woli, bowiem dziecko rozwija się najpełniej przez kontakt ze środowiskiem społeczno-kulturowym wspierającym jego rozwój.
w porządku rozwoju duchowego człowieka. Człowiek, aby świadomie kształtował swoje środowisko, znał swój cel życia i działania, musi być wychowany w wolności i samodzielności. Celem oddziaływań pedagogicznych jest pomoc dziecku w wydobywaniu jego potencjału rozwojowego, czyli między innymi w rozwijaniu aktywności, inteligencji, kształtowaniu silnego charakteru i woli, bowiem dziecko rozwija się najpełniej przez kontakt ze środowiskiem społeczno-kulturowym wspierającym jego rozwój.
Maria Montessori sformułowała swoja koncepcję pedagogiczną rozpatrując rozwój jako rezultat wpływów wychowania i własnej aktywności dziecka.
Dzieła i dokonania tego światowej sławy pedagoga rozpatruje się współcześnie jako całościowe i głębokie spojrzenie na człowieka, jego rozwój, edukację, związki ze światem natury i kultury. „Pomimo, iż w praktyce pedagogicznej Maria Montessori kojarzy się z metodami pracy z dzieckiem,
to należy wziąć pod uwagę, że jej pogląd na edukację jako pomoc w życiu człowieka, jest szeroki i rozciąga się na wiele wymiarów.
to należy wziąć pod uwagę, że jej pogląd na edukację jako pomoc w życiu człowieka, jest szeroki i rozciąga się na wiele wymiarów.
Wydaje się trudne ogarnąć cały jego zakres przede wszystkim, dlatego że materiał dydaktyczny i wskazówki metodyczne są tak atrakcyjne i dają tak znakomite rezultaty, iż olśniewają ludzi i wielu z nich nie potrafi lub wcale nie chce dostrzegać i poznawać całego świata jej nauki pedagogicznej, psychologicznej i filozoficznej”./ Das Kind”1994,II półrocze, zeszyt 16,s.68/
Sama Montessori wyraźnie wskazywała na szerokie traktowanie jej pedagogiki. Z jej dokonań pedagogicznych „ nie powinna się zrodzić jakaś nowa metoda edukacji, lecz nowy i lepszy człowiek, któremu będzie można powierzyć nowy świat”/Harald Ludwig, Gunter Szulz-Benesch, Erziehung fur eine neue Welt/
Jakie jest miejsce Montessori w pedagogice z perspektywy historycznej?
Z przedziału czasowego życia autorki (1870-1952), drogi życiowej i badawczej (od medycyny do pedagogiki, od praktyki do teorii, od pedagogiki specjalnej do pedagogiki dzieci prawidłowo rozwijających się) i specyfiki rozbudowy teorii pedagogicznej (uwieńczonej w latach trzydziestych koncepcją wychowania religijnego, a w czterdziestych „wychowaniem kosmicznym” i pogłębionymi studiami nad wczesnym dzieciństwem) być może pedagogikę Montessori należy zaliczyć, co najmniej do kilku kierunków czy ruchów pedagogicznych. Do „pedagogiki wychodzącej od dziecka”, indywidualizmu pedagogicznego, pedagogiki eksperymentalnej, pedagogiki społecznej, pedagogiki kultury i pedagogiki religijnej.
Chcąc wyraźnie zauważyć przejawy wymienionych kierunków i ruchów, należy wyodrębnić historycznie pewne charakterystyczne fazy życia
i twórczości pedagogicznej Montessori.
i twórczości pedagogicznej Montessori.
Początkowa faza działalności autorki to rysy pedagogiki eksperymentalnej, indywidualizmu pedagogicznego „pedagogiki wychodzącej od dziecka”.
W miarę rozbudowy teorii pedagogicznej do głosu doszły rysy pedagogiki socjalnej (społecznej), pedagogiki religijnej i kultury. Z uwagi, iż zakres „wychowania kosmicznego” Montessori wkraczał w obszary wychowania dla pokoju i wychowania ekologicznego, stać się to może inspiracją do analiz współczesnych oświatowych celów wychowania. W dyskusjach tych wyraźnie mówi się o wychowaniu dla pokoju i wychowaniu ekologicznym.
W miarę rozbudowy teorii pedagogicznej do głosu doszły rysy pedagogiki socjalnej (społecznej), pedagogiki religijnej i kultury. Z uwagi, iż zakres „wychowania kosmicznego” Montessori wkraczał w obszary wychowania dla pokoju i wychowania ekologicznego, stać się to może inspiracją do analiz współczesnych oświatowych celów wychowania. W dyskusjach tych wyraźnie mówi się o wychowaniu dla pokoju i wychowaniu ekologicznym.
Wg Małgorzaty Mikszy trwałym momentem w pedagogice Montessori jest aspekt metodyczny. We współczesnych przedszkolach i szkołach Montessori kładzie się ogromny nacisk na indywidualny proces samodzielnego uczenia się dzieci poprzez działania praktyczne, doświadczenia i eksperymenty. Indywidualne tempo rozwoju i uczenia się w ”przygotowanym otoczeniu” przy troskliwej pomocy nauczyciela jest wyrazem ogólnopedagogicznej zasady szacunku i miłości do dziecka, którą preferowała M. Montessori. ”./M.Miksza, Miejsce Marii Montessori (1870-1952) Kraków 2000/
„Ze wszystkich spraw najważniejsza jest miłość. Zawsze studia nad miłością prowadzą nas do jej źródła, z którego ona wytryska
– czyli do DZIECKA”/M.Montessori, Freeiburg 1972/
– czyli do DZIECKA”/M.Montessori, Freeiburg 1972/
„Reformatorska pedagogika” Montessori umieszczona została wyłącznie wśród koncepcji pedagogicznych. Pominięto natomiast fakt, że jej podstawy medyczne oparte zostały na zasadach, do których doszli w połowie XIX w. we Francji neurofizjolog Claude Bernard, audiopedagog i lekarz Jean Gaspard Itard, a zwłaszcza psychiatra Eduard Séguin.
W 1978 r. na Międzynarodowym Kongresie Montessori w Monachium zdecydowano, że pedagogika Montessori systematycznie zajmie się dziećmi
z zaburzeniami i upośledzeniami. Zasłużyli się w tym względzie lekarze T. Hellbrügge i B. Aurin, którzy jako pierwsi opisali i praktycznie wykorzystali szansę, jaką pedagogika Montessori daje dzieciom z różnorodnymi niepełnosprawnościami./T. Hellbrügge, Łódź 2006/
z zaburzeniami i upośledzeniami. Zasłużyli się w tym względzie lekarze T. Hellbrügge i B. Aurin, którzy jako pierwsi opisali i praktycznie wykorzystali szansę, jaką pedagogika Montessori daje dzieciom z różnorodnymi niepełnosprawnościami./T. Hellbrügge, Łódź 2006/
Jak to się zaczęło?
Geneza koncepcji pedagogicznej Montessori.
Maria Montessori urodziła się we Włoszech w1870 roku, zmarła w Holandii w 1952r. Swoją edukację rozpoczęła w szkole elementarnej, następnie
w średniej szkole techniczno-przyrodniczej dla chłopców, studia matematyczne i przyrodnicze oraz medyczne ukończyła na Uniwersytecie Rzymskim.
w średniej szkole techniczno-przyrodniczej dla chłopców, studia matematyczne i przyrodnicze oraz medyczne ukończyła na Uniwersytecie Rzymskim.
Była pierwszą kobietą – lekarką we Włoszech, a ponadto psychologiem i pedagogiem. Z zainteresowań medycyną przeszła do zainteresowań psychologią, antropologią i pedagogiką.
Najpierw zajmowała się problematyką dzieci upośledzonych, by stopniowo podjąć pracę pedagogiczną z dziećmi rozwijającymi się prawidłowo.
Owocem jej pierwotnych zainteresowań było powstanie Instytutu Medyczno-Pedagogicznego połączonego ze szkołą praktyk. W instytucie przygotowywano nauczycieli w zakresie specjalnych metod obserwacji i wychowania dzieci upośledzonych. Maria Montessori przez dwa lata pełniła funkcję dyrektora szkoły jednocześnie pracując jako wykładowca, koordynator i nauczyciel. Wyjeżdżała także do Londynu i Paryża, aby zapoznać się ze stosowanymi tam środkami dydaktycznymi i metodami edukacji dzieci upośledzonych. Wynikiem licznych obserwacji, analiz, porównań
i eksperymentów dotyczących skuteczności nowych metod i środków dydaktycznych, była coraz większa krystalizacja jej własnej metody. Dzieci określane jako niewyuczalne, rozwinęły się w sposób zaskakujący i przystąpiły do publicznego egzaminu stopnia podstawowego. Sukces dzieci ze Szkoły Ortofrenicznej wywołał aplauz i komentarze w prasie włoskiej i europejskiej.
i eksperymentów dotyczących skuteczności nowych metod i środków dydaktycznych, była coraz większa krystalizacja jej własnej metody. Dzieci określane jako niewyuczalne, rozwinęły się w sposób zaskakujący i przystąpiły do publicznego egzaminu stopnia podstawowego. Sukces dzieci ze Szkoły Ortofrenicznej wywołał aplauz i komentarze w prasie włoskiej i europejskiej.
Maria Montessori jednak nie zachwyciła się swoim sukcesem, tylko rozmyślała nad losem zdrowych dzieci szkół publicznych, które osiągały przeciętne wyniki w nauce w porównaniu z jej upośledzonymi uczniami. Doszła do wniosku, ze powodem była różnica zasad i idei wychowania. Nabrała przekonania, że jej metody zastosowane wobec dzieci prawidłowo rozwijających się rozwiną i uwolnią ich intelekt w sposób niezwykły i zaskakujący. Poczuła, że jest to jej życiowa misja i musi się tym zająć. Zrezygnowała z pracy w Szkole Ortofrenicznej i rozpoczęła pogłębione studia nad edukacją dzieci rozwijających się prawidłowo. Odwiedzała wiele szkół elementarnych, gdzie obserwowała, jakie rezultaty uzyskują dzieci w nauce przy zastosowaniu tradycyjnych metod nauczania.
W 1907 roku M. Montessori rozpoczęła eksperyment pedagogiczny w ubogiej dzielnicy San Lorenzo. Utworzyła tam pierwszą szkołę zwaną „Casa dei Balbini”(Dom Dziecięcy). Program nauczania oparła na swoich obserwacjach, z których wynikało, że dziecko najlepiej uczy się w otoczeniu przypominającym dom rodzinny, zawierającym materiały (pomoce dydaktyczne) dostosowane do jego poziomu rozwoju. Efekty, jakie uzyskały dzieci podczas eksperymentu, przyczyniły się do rozpowszechnienia koncepcji pedagogicznej M. Montessori we Włoszech i na całym świecie.
Dalsze naukowe poszukiwania M.Montessori dotyczyły rozwoju jednostki ludzkiej od urodzenia do wieku dorosłego.
Obecnie na świecie istnieje wiele szkół Montessori, na obszarze od Ameryki po Japonię, od Szwecji po Indie. Edukacja Montessori przeznaczona jest dla dzieci od trzeciego do osiemnastego roku życia – ma, więc zastosowanie w przedszkolach, szkołach podstawowych i ponadpodstawowych.
Teoria, na której opiera się metoda Marii Montessori koncentruje się wokół następujących rewolucyjnych założeń:
- Dzieci należy traktować inaczej niż dorosłych oraz mieć na uwadze fakt, że każde dziecko jest indywidualnością samą w sobie.
- Dzieci kształtują swoje „ja” poprzez celowe działanie.
- Najważniejszym okresem w życiu dziecka, w odniesieniu do jego procesu uczenia się, jest czasookres trwający od chwili urodzenia do 6 roku życia.
- Dzieci posiadają niezwykłą wrażliwość oraz zdolności umysłowe do absorbowania i przyswajania informacji ze swojego środowiska, w skład którego wchodzą ludzie jak i przedmioty./Rita Kramer, Chicago 1976/
„Maria Montessori zmarła w 1952 roku przeżywszy 82 lata. Faszyzm, dwie wojny światowe, wojna domowa w Hiszpanii boleśnie ją doświadczyły utwierdziły w przekonaniu, że człowiek musi się zmienić, że pokój i wspólnotę należy budować już od najmłodszych lat. Maria Montessori była wielokrotnie nominowana do Nagrody Nobla”/C.Skjöld Wennerström, M.Bbröderman Smeds, Kraków 2007/
Co sprawia, że nauczanie Montessori jest wyjątkowe?
Podstawy nauczania wg koncepcji pedagogicznej M. Montessori.
Według Montessori każde dziecko uczy się i wyraża swoją osobowość w indywidualny sposób. Dlatego podstawowym celem programu Montessori jest pomoc każdemu dziecku w osiągnięciu pełnego rozwoju we wszystkich sferach życia. Zajęcia prowadzone wg jej założeń kładą szczególny nacisk na rozwijanie zdolności społecznych u dzieci, ich rozwój emocjonalny oraz sensoryczny i poznawczy. Holistyczny program edukacji, realizowany pod kierunkiem odpowiednio przygotowanego nauczyciela, pozwala dziecku na czerpanie radości z uczenia się i sprzyja kształtowaniu właściwej samooceny oraz dostarcza doświadczeń, na podstawie których dziecko porządkuje i bogaci swoją wiedzę.
Niezwykle ważnym elementem szkół Montessori jest odpowiednio przygotowane otoczenie dydaktyczne dostosowane do potrzeb i rozwoju dziecka.
- Aspekt materialny otoczenia to odpowiednio urządzona sala, sprzęty, przedmioty codziennego użytku, materiał rozwojowy, czyli specjalistyczne wielo-sensoryczne, sekwencyjne i auto-korekcyjne pomoce dydaktyczne, które M. Montessori opracowała na podstawie wnikliwej obserwacji swoich wychowanków oraz dostępnej wiedzy naukowej i inne pomoce wspierające rozwój dziecka. Dzięki dostępności środków dydaktycznych dziecko poznaje swoje możliwości i ograniczenia, bierze na miarę swojego wieku odpowiedzialność za siebie i własną aktywność.
- Aspekt strukturalno-dynamiczny określony jest przez pedagogiczno-dydaktyczne zasady, które odnoszą się do norm postępowania, budowy przygotowanego otoczenia, oraz zasad spinających wszystkie składniki teorii wychowania M.Montessori.
- Nauczyciele, wymieszana wiekowo grupa dzieci oraz rodzice stanowią o osobowym aspekcie przygotowanego otoczenia./M. Miksza 2004/
Nauczyciel dostarcza dzieciom niezbędnych pomocy dydaktycznych, stwarza możliwości do funkcjonowania dziecka w poczuciu bezpieczeństwa
i klimacie wzajemnej życzliwości. Nauczyciel towarzyszy dziecku w rozwoju i procesie uczenia się.
i klimacie wzajemnej życzliwości. Nauczyciel towarzyszy dziecku w rozwoju i procesie uczenia się.
Jest projektantem środowiska, obserwatorem, rejestratorem postępów i zachowań dziecka, demonstratorem oraz wzorem osobowym.
W miarę możliwości poznaje środowisko rodzinne dziecka i nawiązuje ścisły kontakt z rodzicami. Rodzice uczestniczą w szkoleniach organizowanych przez nauczycieli danej grupy i biorą czynny udział w procesie edukacji swojego dziecka, grupy, szkoły.
Wartości pedagogiki M. Montessori:
- Humanistyczny i pokojowy wymiar teorii i praktyki pedagogicznej.
- Podmiotowe traktowanie dziecka jako osoby, szacunek dla rozwijającej się osobowości.
- Aktywność i samodzielność dziecka jako warunek poznawania świata.
- Ideał wychowawczy twórczo łączący cele indywidualnego i społecznego rozwoju w grupach wymieszanych wiekowo.
- Wychowawczy i kształcący sens przygotowanego otoczenia w przedszkolu i szkole.
- Pomysłowe, oryginalne pomoce rozwojowe, dostosowane do wrażliwych faz, które zapraszają do aktywnego działania i wywołują polaryzację uwagi.
- Nauczyciel, który ogarnia swym ciepłem, ale nie spala, pomaga, lecz nie wyręcza, ściśle współpracuje z rodzicami.
- Możliwość integracji dzieci z różnorakimi upośledzeniami z dziećmi zdrowymi.
„Pomóż mi samemu to zrobić” - jako główna idea pomocy wychowawczej
"Dziecko wychowane w duchu pedagogiki Marii Montessori, to w założeniu osoba samodzielna, odpowiedzialna za siebie i świat, pracowita, o wyraźnie ukształtowanych postawach proekologicznych i pokojowych. Któż z nas dorosłych – rodziców i nauczycieli nie życzyłby sobie, by wszystkie dzieci wyrosły na takich ludzi?" /Małgorzata Miksza, Łódź 2006/
Jak to działa?
Organizacja procesu edukacji.
Każda klasa Montessori, (inaczej poziom) od trzylatków do szkoły średniej funkcjonuje na zasadzie wolności w dopuszczalnych granicach. Każdy program edukacji przewidziany dla poszczególnych poziomów zawiera zestaw podstawowych zasad, które dostosowane są do przedziału wiekowego dzieci, ale zawsze opierają się na wzajemnym szacunku wobec siebie oraz środowiska.
Dzieci mają zapewnioną swobodę wyboru materiału, miejsca pracy oraz czasu pracy z materiałem.
Nauczyciel prowadzi systematyczną obserwację dzieci, aby określić ich potrzeby, możliwości, zainteresowania oraz by móc stwierdzić, które czynności i materiały może zaprezentować dziecku indywidualnie lub większej grupie oraz kiedy i ile przeprowadzić lekcji rozwojowych wprowadzających dzieci w zagadnienia programowe, których rezultatem jest samodzielna praca dziecka w dochodzeniu, odkrywaniu wiedzy Celem pracy nauczyciela jest również zachęcenie dziecka do samo - kierowanego aktywnego uczenia się. Dzieci na poszczególnych poziomach funkcjonują w warunkach zbliżonych do środowiska rodzinnego, co pozwala im na uczenie się w sposób naturalny. Każde dziecko zajmuje na każdym poziomie edukacji trzy pozycje społeczne:
- Najmłodszego uczestnika procesu wychowania.
- Młodszego i starszego uczestnika procesu wychowania.
- Najstarszego uczestnika procesu wychowania.
Starsze dzielą się informacjami i pomagają młodszym, co korzystnie wpływa na proces bogacenia i utrwalanie wiedzy przez jednych i drugich wychowanków. Z racji tego, że uczenie się w grupie niejednolitej wiekowo jest sprawą istotną dla tej koncepcji edukacji, to dzieci mają możliwość do rozwijania swoich sprawności i umiejętności językowych i motorycznych w szerszym zakresie niż w szkołach tradycyjnych.
Edukację w placówkach Montessori rozumiemy jako pomaganie w rozwoju, towarzyszenie wychowankowi w poznawaniu świata, to otwieranie dróg w świat. Jeśli chcemy pomóc dziecku w odkrywaniu świata, musimy być w stanie odkryć GO dla nas samych, aby potem znaleźć metodyczny
i dydaktyczny sposób na otwieranie świata dzieciom.
i dydaktyczny sposób na otwieranie świata dzieciom.
„Nauczyciel stoi naprzeciwko istoty, która zdobyła już podstawy nauki i jest gotowa budować na niej, uczyć się i wnikać głębiej w każdy przedmiot zainteresowania[…]Musi on przygotować ogromną ilość wiedzy, aby zaspokoić umysłowy głód dziecka[…]”./Barbara Stein, Kielce 2003/.
W jaki sposób zachęca się dzieci do kreatywności?
„Osoba kreatywna to osoba twórcza, dynamiczna i produktywna. W przedszkolu szkole Montessori, środowisko samo w sobie stymuluje i ćwiczy umysł dziecka do samodzielnego myślenia. Ponieważ dorośli w tym otoczeniu szanują pracę dziecka, nabierają one poczucia pewności siebie, potrzebnego do tworzenia nowych rzecz.
Wszystko, czego dziecko uczy się w szkole Montessori, jest oparte na rzeczywistości. Dzięki temu dzieci rozwijają własną wyobraźnię, przy pomocy której przetwarzają swoją wiedzę i tworzą coś całkowicie nowego.
M. Montessori uważała, że wszelka działalność twórcza musi mieć powiązanie z pracą, jaką wykonuje się w przedszkolu i szkole. Wszystko
co uczniowie przeżywają, powinno znaleźć odzwierciedlenie w działalności twórczej”. /C.Skjöld Wenneström, M.Bröderman Smeds, Kraków 2007/
co uczniowie przeżywają, powinno znaleźć odzwierciedlenie w działalności twórczej”. /C.Skjöld Wenneström, M.Bröderman Smeds, Kraków 2007/
Kreatywność rozwija się w klimacie akceptacji i zaufania. Nauczyciele przyjmują, że każde dziecko uczy się i wyraża siebie w bardzo indywidualny sposób.
Muzyka, sztuka, opowiadanie, teatr, ruch to elementy programu każdej szkoły Montessori. Inne specyficzne dla systemu Montessori elementy stymulujące rozwój kreatywności to specyficzne pomoce dydaktyczne (zaprojektowane przez samą M. Montessori oraz nauczycieli uczących dzieci wg jej pedagogiki), które pobudzają zainteresowania dzieci i zachęcają do podejmowania aktywności, kładą nacisk na sensoryczny aspekt doświadczeń oraz stwarzają możliwość uczenia się przez nie tylko przyswajanie wiedzy ale przede wszystkim przez jej odkrywanie i przeżywanie. Dzieci również rozwijają swoją kreatywność przez uczestniczenie w życiu najbliższego lokalnego środowiska społecznego.
„Kreatywność to coś, co istnieje w nas, obojętnie czy jesteśmy sami czy w towarzystwie kolegów. M. Montessori zauważyła, że małe dziecko chętniej bawi się samo.
Starsze dzieci natomiast czują potrzebę współpracy z kolegami, ale kreatywność kwitnie w obu przypadkach". /Cristina Skjöld Wenneström, Maria Bröderman Smeds Kraków 2007/
W jaki sposób można rozpoznać „prawdziwą” klasę Montessori?
Autentyczna klasa Montessori musi posiadać następujące cechy na wszystkich poziomach nauczania:
- Nauczyciele wykształceni w zakresie pedagogiki, filozofii i metodyki Montessori stosownie do poziomu wiekowego dzieci. Posiadający zdolności oraz powołanie do stosowania kluczowych koncepcji pedagogicznych w praktyce.
- Nauczycie posiadający zdolność poznawania, wydobywania na zewnątrz i próbujący wykorzystywać jak najszerzej potencjał dziecka.
- Dzieci mają radzić sobie z własnym życiem i mieć poczucie własnej wartości.
- Wielowiekowe, wielopoziomowe, heterogeniczne grupy uczniów.
- Urozmaicony zestaw materiałów Montessori, zajęć i doświadczeń, które opracowano, aby wychować dziecko w poczuciu fizycznej, intelektualnej, twórczej i społecznej samodzielności, niezależności.
- Siatka programowa, która umożliwia przeznaczenie dużych bloków czasowych na rozwiązywanie problemów, aby dostrzec związki logiczne składające się na rozumienie, wiedzę oraz by formułować nowe poglądy.
- Atmosfera wewnątrz klasy zachęcająca do społecznych interakcji podczas uczenia się we współpracy z innymi oraz wpływająca na rozwój emocjonalny.
- Partnerstwo w relacji szkoła-rodzina. Rodzinę uznaje się za integralną część globalnego rozwoju jednostki.
- Przy pełnej współpracy z rodzicami edukacja w szkole M. Montessori prowadzi do:
- Koncentracji uwagi.
- Równowagi wewnętrznej – normalizacji.
- Budzenia ciekawości poznawczej (zainteresowania otoczeniem, eksperymentowania).
- Wzrostu radości z pracy – nastawienia na pracę.
- Gotowości do posłuszeństwa.
- Niezależności, samodzielności, co prowadzi do pożądanych zachowań społecznych.
- Przyjmowania i przejmowania odpowiedzialności.
Co dzieje się, gdy dziecko ukończy szkołę Montessori?
Dzieci-absolwenci szkół Montessori niezwykle łatwo przystosowują się do otoczenia. Posiadają umiejętność pracy indywidualnej oraz zespołowej
z racji tego, że od wczesnego dzieciństwa były zachęcane do podejmowania decyzji. Rozwiązują problemy dokonując właściwych wyborów oraz dobrze zarządzają swoim czasem. Dobre sprawności komunikacyjne ułatwiają im funkcjonowanie w nowych środowiskach.
z racji tego, że od wczesnego dzieciństwa były zachęcane do podejmowania decyzji. Rozwiązują problemy dokonując właściwych wyborów oraz dobrze zarządzają swoim czasem. Dobre sprawności komunikacyjne ułatwiają im funkcjonowanie w nowych środowiskach.
Osiągnięciem dla przyszłości wychowanków jest poczucie pozytywnej samooceny. Programy edukacji w szkołach Montessori nie oparte na zasadach współzawodnictwa, pomagają dzieciom w ukształtowaniu silnego poczucia ja idealnego oraz pewności siebie, aby sprostać wyzwaniom oraz zmieniać się w duchu optymizmu.
Jaka jest polityka oświatowa w stosunku do edukacji wg koncepcji Marii Montessori?
Zmiany filozofii życia społecznego w naszym kraju skłaniają do nieustannych rozważań o edukacji – jej miejscu w nowej rzeczywistości społecznej, podstawowych doktrynach i celach oraz formach organizacyjnych instytucji o charakterze oświatowym.
Nasz świat jest pełen konfliktów związanych z przemocą i agresją. Często sami doświadczamy bezradności wobec różnorakich zagrożeń.
Brak harmonii (między poszczególnymi osobami w grupie, rodzinie; między grupami, państwami) bazującej na zgodzie lub, co najmniej wzajemnym tolerowaniu się partnerów to dowód na brak moralności w pojmowaniu pokoju.
FRIDU – jako ochrona, ochranianie, oszczędzanie.
PAX – umowa pokojowa.
Jak przeciwstawiać się temu zjawisku braku pokoju, harmonii w świecie – zastanawiała się również Maria Montessori?
Dzisiaj, tak jak o w XIX czy XX wieku jest to problem, kwestia polityki i wychowania.
Dzieci rozpoczynające wczesną edukację są coraz częściej wewnętrznie rozdarte, bezradne, hiperaktywne a małych chłopców i nierzadko dziewczynki przepełnia agresja.
Patrząc dzisiaj na politykę oświatową zastanawiamy się czy dziecko wciąż jest w centrum uwagi konkretnych instytucji?
Nie wystarczy być zadowolonym z pracy na własnym terenie, jeśli chcemy przedyskutować i zmienić sytuację dziecka.
Demokracja jest wysoce skomplikowaną formą życia społecznego, zwłaszcza, że wymaga od osób aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa. Idea aktywnego człowieka wg Montessori stwarza podstawę dla rozwoju osobowości poprzez edukację czyli poprzez doświadczenie, rozumienie,
i ćwiczenie oraz poprzez branie odpowiedzialności za społeczeństwo jako całości ,ale na podstawie wolności:
i ćwiczenie oraz poprzez branie odpowiedzialności za społeczeństwo jako całości ,ale na podstawie wolności:
Indywidualna osobowość nigdy nie mogłaby się rozwinąć bez indywidualnej wolności
To określa relację pomiędzy jednostką a społeczeństwem, ponieważ wg Montessori tylko jednostki mogą stworzyć społeczeństwo, które nie manifestuje jednorodności, ale jest prawdziwą harmonią.
Skoncentrowana na dziecku pedagogika jest wspaniałą podstawą do tworzenia nowego społeczeństwa, jako że była międzynarodowa od samego początku, a jej materiały są wykorzystywane na całym świecie.
Wszyscy nauczyciele Montessori, chociaż myślą w różny sposób, znają podstawy tej pedagogiki, więc podstawa tej współpracy nie tylko w Polsce, ale
i innych krajach i z innymi krajami istnieje, ponieważ jest już dusza. Należy tylko przezwyciężyć granice językowe, ale to jest wyzwanie dla wszystkich grup wiekowych. W podsumowaniu proponujemy zapoznać się z treścią bajki o motylu i pomocy, aby nawiązać do częstej opinii o szkole Montessori, w której rzekomo dziecko może dostawać wszystko czego chce. Z doświadczenia również wiemy, że rodzice wymagają, aby ich dziecku niczego nie zabrakło, a nauczyciel lub rodzic ma jemu pomagać bez względu na to czy pomoc jest potrzebna, czy nie.
i innych krajach i z innymi krajami istnieje, ponieważ jest już dusza. Należy tylko przezwyciężyć granice językowe, ale to jest wyzwanie dla wszystkich grup wiekowych. W podsumowaniu proponujemy zapoznać się z treścią bajki o motylu i pomocy, aby nawiązać do częstej opinii o szkole Montessori, w której rzekomo dziecko może dostawać wszystko czego chce. Z doświadczenia również wiemy, że rodzice wymagają, aby ich dziecku niczego nie zabrakło, a nauczyciel lub rodzic ma jemu pomagać bez względu na to czy pomoc jest potrzebna, czy nie.
Jednego dnia, mały motyl zaczął wykluwać się z kokonu;
mężczyzna usiadł i przyglądał się jak motyl przeciska swoje ciało,
przez ten malutki otwór.
Więc mężczyzna postanowił mu pomóc:
wziął nożyczki i rozciął kokon.
Motyl wyszedł dalej bez problemu.
Miał za to wątłe ciało i bardzo pomarszczone skrzydła.
Mężczyzna kontynuował obserwację,
ponieważ spodziewał się, że w każdej chwili skrzydła motyle
zaczną grubieć, powiększać się, dzięki czemu motyl
będzie mógł odlecieć i zacząć żyć.
Tak się nie stało!
Motyl spędził resztę życia ciągając się po ziemi
z mizernym ciałem i pomarszczonymi skrzydłami.
Do końca życia nie był w stanie latać.
Człowiek w całej swej życzliwości i dobroci nie wiedział,
Że walka motyla z kokonem była bodźcem dla jego skrzydeł
I dzięki temu motyl był w stanie latać,
gdy pokona opór kokonu.
Czasem walka to to, czego nam w życiu potrzeba.
Jeśli Bóg pozwala nam iść przez życie bez jakichkolwiek problemów
to może to zrobić z nas słabeuszy.
Nie bylibyśmy tak silni jak moglibyśmy.
Prosiłem o siłę…
Bóg dał mi przeciwności losu, aby zrobić mnie silnym.
Prosiłem o mądrość…
Bóg dał mi problemy do rozwiązania.
Prosiłem o dobrobyt…
Bóg dał mi mózg i krzepę.
Prosiłem o odwagę…
Bóg dał mi przeszkody do pokonania.
Prosiłem o miłość…
Bóg dał mi ludzi w kłopocie, aby im pomóc.
Prosiłem o przychylność…
Bóg dał mi okazje do wykazania się.
Dostałem nie to, co chciałem…
Ale dostałem wszystko, czego było mi trzeba.
W szkole Marii Montessori dziecko nie dostaje tego, czego chce, ale to, czego potrzebuje.
Edukacja w systemie Montessori
„Szczęście dziecka nie jest jedynym celem, do którego dążymy. Chcemy także
by dziecko stawało się budowniczym samego siebie.”
by dziecko stawało się budowniczym samego siebie.”
„Jeśli rodzice uświadomią sobie, że nie tworzą dziecka, ale pomagają mu stworzyć siebie, to będą tym lepiej umieli spełnić swój obowiązek i wesprzeć
je swą dalekowzrocznością. Dziecko może dobrze rozwijać się tylko wtedy, gdy pomoc udzielana mu jest w stosownej formie.”
je swą dalekowzrocznością. Dziecko może dobrze rozwijać się tylko wtedy, gdy pomoc udzielana mu jest w stosownej formie.”
„Dziecko nie jest pustym naczyniem, które napełniliśmy naszą wiedzą i które nam wszystko zawdzięcza. To dziecko zbudowało w sobie człowieka i nie ma nikogo, kto nie zostałby stworzony przez dziecko, którym sam kiedyś był.”
Maria Montessori
Pytania i odpowiedzi
Co to jest pedagogika Montessori?
Jest filozofią, której podstawowa zasada opiera się na założeniu, że świat i człowiek stanowią jedność. Porządek świata powinien odzwierciedlać się
w porządku rozwoju duchowego człowieka. Człowiek, aby świadomie kształtował swoje środowisko, znał swój cel życia i działania, musi być wychowany w wolności i samodzielności. Celem oddziaływań pedagogicznych jest pomoc dziecku w wydobywaniu jego potencjału rozwojowego, czyli między innymi w rozwijaniu aktywności, inteligencji, kształtowaniu silnego charakteru i woli, bowiem dziecko rozwija się najpełniej przez kontakt ze środowiskiem społeczno-kulturowym wspierającym jego rozwój.
w porządku rozwoju duchowego człowieka. Człowiek, aby świadomie kształtował swoje środowisko, znał swój cel życia i działania, musi być wychowany w wolności i samodzielności. Celem oddziaływań pedagogicznych jest pomoc dziecku w wydobywaniu jego potencjału rozwojowego, czyli między innymi w rozwijaniu aktywności, inteligencji, kształtowaniu silnego charakteru i woli, bowiem dziecko rozwija się najpełniej przez kontakt ze środowiskiem społeczno-kulturowym wspierającym jego rozwój.
Maria Montessori sformułowała swoja koncepcję pedagogiczną rozpatrując rozwój jako rezultat wpływów wychowania i własnej aktywności dziecka.
Dzieła i dokonania tego światowej sławy pedagoga rozpatruje się współcześnie jako całościowe i głębokie spojrzenie na człowieka, jego rozwój, edukację, związki ze światem natury i kultury. „Pomimo, iż w praktyce pedagogicznej Maria Montessori kojarzy się z metodami pracy z dzieckiem,
to należy wziąć pod uwagę, że jej pogląd na edukację jako pomoc w życiu człowieka, jest szeroki i rozciąga się na wiele wymiarów.
to należy wziąć pod uwagę, że jej pogląd na edukację jako pomoc w życiu człowieka, jest szeroki i rozciąga się na wiele wymiarów.
Wydaje się trudne ogarnąć cały jego zakres przede wszystkim, dlatego że materiał dydaktyczny i wskazówki metodyczne są tak atrakcyjne i dają tak znakomite rezultaty, iż olśniewają ludzi i wielu z nich nie potrafi lub wcale nie chce dostrzegać i poznawać całego świata jej nauki pedagogicznej, psychologicznej i filozoficznej”./ Das Kind”1994,II półrocze, zeszyt 16,s.68/
Sama Montessori wyraźnie wskazywała na szerokie traktowanie jej pedagogiki. Z jej dokonań pedagogicznych „ nie powinna się zrodzić jakaś nowa metoda edukacji, lecz nowy i lepszy człowiek, któremu będzie można powierzyć nowy świat”/Harald Ludwig, Gunter Szulz-Benesch, Erziehung fur eine neue Welt/
Jakie jest miejsce Montessori w pedagogice z perspektywy historycznej?
Z przedziału czasowego życia autorki (1870-1952), drogi życiowej i badawczej (od medycyny do pedagogiki, od praktyki do teorii, od pedagogiki specjalnej do pedagogiki dzieci prawidłowo rozwijających się) i specyfiki rozbudowy teorii pedagogicznej (uwieńczonej w latach trzydziestych koncepcją wychowania religijnego, a w czterdziestych „wychowaniem kosmicznym” i pogłębionymi studiami nad wczesnym dzieciństwem) być może pedagogikę Montessori należy zaliczyć, co najmniej do kilku kierunków czy ruchów pedagogicznych. Do „pedagogiki wychodzącej od dziecka”, indywidualizmu pedagogicznego, pedagogiki eksperymentalnej, pedagogiki społecznej, pedagogiki kultury i pedagogiki religijnej.
Chcąc wyraźnie zauważyć przejawy wymienionych kierunków i ruchów, należy wyodrębnić historycznie pewne charakterystyczne fazy życia
i twórczości pedagogicznej Montessori.
i twórczości pedagogicznej Montessori.
Początkowa faza działalności autorki to rysy pedagogiki eksperymentalnej, indywidualizmu pedagogicznego „pedagogiki wychodzącej od dziecka”.
W miarę rozbudowy teorii pedagogicznej do głosu doszły rysy pedagogiki socjalnej (społecznej), pedagogiki religijnej i kultury. Z uwagi, iż zakres „wychowania kosmicznego” Montessori wkraczał w obszary wychowania dla pokoju i wychowania ekologicznego, stać się to może inspiracją do analiz współczesnych oświatowych celów wychowania. W dyskusjach tych wyraźnie mówi się o wychowaniu dla pokoju i wychowaniu ekologicznym.
W miarę rozbudowy teorii pedagogicznej do głosu doszły rysy pedagogiki socjalnej (społecznej), pedagogiki religijnej i kultury. Z uwagi, iż zakres „wychowania kosmicznego” Montessori wkraczał w obszary wychowania dla pokoju i wychowania ekologicznego, stać się to może inspiracją do analiz współczesnych oświatowych celów wychowania. W dyskusjach tych wyraźnie mówi się o wychowaniu dla pokoju i wychowaniu ekologicznym.
Wg Małgorzaty Mikszy trwałym momentem w pedagogice Montessori jest aspekt metodyczny. We współczesnych przedszkolach i szkołach Montessori kładzie się ogromny nacisk na indywidualny proces samodzielnego uczenia się dzieci poprzez działania praktyczne, doświadczenia i eksperymenty. Indywidualne tempo rozwoju i uczenia się w ”przygotowanym otoczeniu” przy troskliwej pomocy nauczyciela jest wyrazem ogólnopedagogicznej zasady szacunku i miłości do dziecka, którą preferowała M. Montessori. ”./M.Miksza, Miejsce Marii Montessori (1870-1952) Kraków 2000/
„Ze wszystkich spraw najważniejsza jest miłość. Zawsze studia nad miłością prowadzą nas do jej źródła, z którego ona wytryska
– czyli do DZIECKA”/M.Montessori, Freeiburg 1972/
– czyli do DZIECKA”/M.Montessori, Freeiburg 1972/
„Reformatorska pedagogika” Montessori umieszczona została wyłącznie wśród koncepcji pedagogicznych. Pominięto natomiast fakt, że jej podstawy medyczne oparte zostały na zasadach, do których doszli w połowie XIX w. we Francji neurofizjolog Claude Bernard, audiopedagog i lekarz Jean Gaspard Itard, a zwłaszcza psychiatra Eduard Séguin.
W 1978 r. na Międzynarodowym Kongresie Montessori w Monachium zdecydowano, że pedagogika Montessori systematycznie zajmie się dziećmi
z zaburzeniami i upośledzeniami. Zasłużyli się w tym względzie lekarze T. Hellbrügge i B. Aurin, którzy jako pierwsi opisali i praktycznie wykorzystali szansę, jaką pedagogika Montessori daje dzieciom z różnorodnymi niepełnosprawnościami./T. Hellbrügge, Łódź 2006/
z zaburzeniami i upośledzeniami. Zasłużyli się w tym względzie lekarze T. Hellbrügge i B. Aurin, którzy jako pierwsi opisali i praktycznie wykorzystali szansę, jaką pedagogika Montessori daje dzieciom z różnorodnymi niepełnosprawnościami./T. Hellbrügge, Łódź 2006/
Jak to się zaczęło?
Geneza koncepcji pedagogicznej Montessori.
Maria Montessori urodziła się we Włoszech w1870 roku, zmarła w Holandii w 1952r. Swoją edukację rozpoczęła w szkole elementarnej, następnie
w średniej szkole techniczno-przyrodniczej dla chłopców, studia matematyczne i przyrodnicze oraz medyczne ukończyła na Uniwersytecie Rzymskim.
w średniej szkole techniczno-przyrodniczej dla chłopców, studia matematyczne i przyrodnicze oraz medyczne ukończyła na Uniwersytecie Rzymskim.
Była pierwszą kobietą – lekarką we Włoszech, a ponadto psychologiem i pedagogiem. Z zainteresowań medycyną przeszła do zainteresowań psychologią, antropologią i pedagogiką.
Najpierw zajmowała się problematyką dzieci upośledzonych, by stopniowo podjąć pracę pedagogiczną z dziećmi rozwijającymi się prawidłowo.
Owocem jej pierwotnych zainteresowań było powstanie Instytutu Medyczno-Pedagogicznego połączonego ze szkołą praktyk. W instytucie przygotowywano nauczycieli w zakresie specjalnych metod obserwacji i wychowania dzieci upośledzonych. Maria Montessori przez dwa lata pełniła funkcję dyrektora szkoły jednocześnie pracując jako wykładowca, koordynator i nauczyciel. Wyjeżdżała także do Londynu i Paryża, aby zapoznać się ze stosowanymi tam środkami dydaktycznymi i metodami edukacji dzieci upośledzonych. Wynikiem licznych obserwacji, analiz, porównań
i eksperymentów dotyczących skuteczności nowych metod i środków dydaktycznych, była coraz większa krystalizacja jej własnej metody. Dzieci określane jako niewyuczalne, rozwinęły się w sposób zaskakujący i przystąpiły do publicznego egzaminu stopnia podstawowego. Sukces dzieci ze Szkoły Ortofrenicznej wywołał aplauz i komentarze w prasie włoskiej i europejskiej.
i eksperymentów dotyczących skuteczności nowych metod i środków dydaktycznych, była coraz większa krystalizacja jej własnej metody. Dzieci określane jako niewyuczalne, rozwinęły się w sposób zaskakujący i przystąpiły do publicznego egzaminu stopnia podstawowego. Sukces dzieci ze Szkoły Ortofrenicznej wywołał aplauz i komentarze w prasie włoskiej i europejskiej.
Maria Montessori jednak nie zachwyciła się swoim sukcesem, tylko rozmyślała nad losem zdrowych dzieci szkół publicznych, które osiągały przeciętne wyniki w nauce w porównaniu z jej upośledzonymi uczniami. Doszła do wniosku, ze powodem była różnica zasad i idei wychowania. Nabrała przekonania, że jej metody zastosowane wobec dzieci prawidłowo rozwijających się rozwiną i uwolnią ich intelekt w sposób niezwykły i zaskakujący. Poczuła, że jest to jej życiowa misja i musi się tym zająć. Zrezygnowała z pracy w Szkole Ortofrenicznej i rozpoczęła pogłębione studia nad edukacją dzieci rozwijających się prawidłowo. Odwiedzała wiele szkół elementarnych, gdzie obserwowała, jakie rezultaty uzyskują dzieci w nauce przy zastosowaniu tradycyjnych metod nauczania.
W 1907 roku M. Montessori rozpoczęła eksperyment pedagogiczny w ubogiej dzielnicy San Lorenzo. Utworzyła tam pierwszą szkołę zwaną „Casa dei Balbini”(Dom Dziecięcy). Program nauczania oparła na swoich obserwacjach, z których wynikało, że dziecko najlepiej uczy się w otoczeniu przypominającym dom rodzinny, zawierającym materiały (pomoce dydaktyczne) dostosowane do jego poziomu rozwoju. Efekty, jakie uzyskały dzieci podczas eksperymentu, przyczyniły się do rozpowszechnienia koncepcji pedagogicznej M. Montessori we Włoszech i na całym świecie.
Dalsze naukowe poszukiwania M.Montessori dotyczyły rozwoju jednostki ludzkiej od urodzenia do wieku dorosłego.
Obecnie na świecie istnieje wiele szkół Montessori, na obszarze od Ameryki po Japonię, od Szwecji po Indie. Edukacja Montessori przeznaczona jest dla dzieci od trzeciego do osiemnastego roku życia – ma, więc zastosowanie w przedszkolach, szkołach podstawowych i ponadpodstawowych.
Teoria, na której opiera się metoda Marii Montessori koncentruje się wokół następujących rewolucyjnych założeń:
- Dzieci należy traktować inaczej niż dorosłych oraz mieć na uwadze fakt, że każde dziecko jest indywidualnością samą w sobie.
- Dzieci kształtują swoje „ja” poprzez celowe działanie.
- Najważniejszym okresem w życiu dziecka, w odniesieniu do jego procesu uczenia się, jest czasookres trwający od chwili urodzenia do 6 roku życia.
- Dzieci posiadają niezwykłą wrażliwość oraz zdolności umysłowe do absorbowania i przyswajania informacji ze swojego środowiska, w skład którego wchodzą ludzie jak i przedmioty./Rita Kramer, Chicago 1976/
„Maria Montessori zmarła w 1952 roku przeżywszy 82 lata. Faszyzm, dwie wojny światowe, wojna domowa w Hiszpanii boleśnie ją doświadczyły utwierdziły w przekonaniu, że człowiek musi się zmienić, że pokój i wspólnotę należy budować już od najmłodszych lat. Maria Montessori była wielokrotnie nominowana do Nagrody Nobla”/C.Skjöld Wennerström, M.Bbröderman Smeds, Kraków 2007/
Co sprawia, że nauczanie Montessori jest wyjątkowe?
Podstawy nauczania wg koncepcji pedagogicznej M. Montessori.
Według Montessori każde dziecko uczy się i wyraża swoją osobowość w indywidualny sposób. Dlatego podstawowym celem programu Montessori jest pomoc każdemu dziecku w osiągnięciu pełnego rozwoju we wszystkich sferach życia. Zajęcia prowadzone wg jej założeń kładą szczególny nacisk na rozwijanie zdolności społecznych u dzieci, ich rozwój emocjonalny oraz sensoryczny i poznawczy. Holistyczny program edukacji, realizowany pod kierunkiem odpowiednio przygotowanego nauczyciela, pozwala dziecku na czerpanie radości z uczenia się i sprzyja kształtowaniu właściwej samooceny oraz dostarcza doświadczeń, na podstawie których dziecko porządkuje i bogaci swoją wiedzę.
Niezwykle ważnym elementem szkół Montessori jest odpowiednio przygotowane otoczenie dydaktyczne dostosowane do potrzeb i rozwoju dziecka.
- Aspekt materialny otoczenia to odpowiednio urządzona sala, sprzęty, przedmioty codziennego użytku, materiał rozwojowy, czyli specjalistyczne wielo-sensoryczne, sekwencyjne i auto-korekcyjne pomoce dydaktyczne, które M. Montessori opracowała na podstawie wnikliwej obserwacji swoich wychowanków oraz dostępnej wiedzy naukowej i inne pomoce wspierające rozwój dziecka. Dzięki dostępności środków dydaktycznych dziecko poznaje swoje możliwości i ograniczenia, bierze na miarę swojego wieku odpowiedzialność za siebie i własną aktywność.
- Aspekt strukturalno-dynamiczny określony jest przez pedagogiczno-dydaktyczne zasady, które odnoszą się do norm postępowania, budowy przygotowanego otoczenia, oraz zasad spinających wszystkie składniki teorii wychowania M.Montessori.
- Nauczyciele, wymieszana wiekowo grupa dzieci oraz rodzice stanowią o osobowym aspekcie przygotowanego otoczenia./M. Miksza 2004/
Nauczyciel dostarcza dzieciom niezbędnych pomocy dydaktycznych, stwarza możliwości do funkcjonowania dziecka w poczuciu bezpieczeństwa
i klimacie wzajemnej życzliwości. Nauczyciel towarzyszy dziecku w rozwoju i procesie uczenia się.
i klimacie wzajemnej życzliwości. Nauczyciel towarzyszy dziecku w rozwoju i procesie uczenia się.
Jest projektantem środowiska, obserwatorem, rejestratorem postępów i zachowań dziecka, demonstratorem oraz wzorem osobowym.
W miarę możliwości poznaje środowisko rodzinne dziecka i nawiązuje ścisły kontakt z rodzicami. Rodzice uczestniczą w szkoleniach organizowanych przez nauczycieli danej grupy i biorą czynny udział w procesie edukacji swojego dziecka, grupy, szkoły.
Wartości pedagogiki M. Montessori:
- Humanistyczny i pokojowy wymiar teorii i praktyki pedagogicznej.
- Podmiotowe traktowanie dziecka jako osoby, szacunek dla rozwijającej się osobowości.
- Aktywność i samodzielność dziecka jako warunek poznawania świata.
- Ideał wychowawczy twórczo łączący cele indywidualnego i społecznego rozwoju w grupach wymieszanych wiekowo.
- Wychowawczy i kształcący sens przygotowanego otoczenia w przedszkolu i szkole.
- Pomysłowe, oryginalne pomoce rozwojowe, dostosowane do wrażliwych faz, które zapraszają do aktywnego działania i wywołują polaryzację uwagi.
- Nauczyciel, który ogarnia swym ciepłem, ale nie spala, pomaga, lecz nie wyręcza, ściśle współpracuje z rodzicami.
- Możliwość integracji dzieci z różnorakimi upośledzeniami z dziećmi zdrowymi.
„Pomóż mi samemu to zrobić” - jako główna idea pomocy wychowawczej
"Dziecko wychowane w duchu pedagogiki Marii Montessori, to w założeniu osoba samodzielna, odpowiedzialna za siebie i świat, pracowita, o wyraźnie ukształtowanych postawach proekologicznych i pokojowych. Któż z nas dorosłych – rodziców i nauczycieli nie życzyłby sobie, by wszystkie dzieci wyrosły na takich ludzi?" /Małgorzata Miksza, Łódź 2006/
Jak to działa?
Organizacja procesu edukacji.
Każda klasa Montessori, (inaczej poziom) od trzylatków do szkoły średniej funkcjonuje na zasadzie wolności w dopuszczalnych granicach. Każdy program edukacji przewidziany dla poszczególnych poziomów zawiera zestaw podstawowych zasad, które dostosowane są do przedziału wiekowego dzieci, ale zawsze opierają się na wzajemnym szacunku wobec siebie oraz środowiska.
Dzieci mają zapewnioną swobodę wyboru materiału, miejsca pracy oraz czasu pracy z materiałem.
Nauczyciel prowadzi systematyczną obserwację dzieci, aby określić ich potrzeby, możliwości, zainteresowania oraz by móc stwierdzić, które czynności i materiały może zaprezentować dziecku indywidualnie lub większej grupie oraz kiedy i ile przeprowadzić lekcji rozwojowych wprowadzających dzieci w zagadnienia programowe, których rezultatem jest samodzielna praca dziecka w dochodzeniu, odkrywaniu wiedzy Celem pracy nauczyciela jest również zachęcenie dziecka do samo - kierowanego aktywnego uczenia się. Dzieci na poszczególnych poziomach funkcjonują w warunkach zbliżonych do środowiska rodzinnego, co pozwala im na uczenie się w sposób naturalny. Każde dziecko zajmuje na każdym poziomie edukacji trzy pozycje społeczne:
- Najmłodszego uczestnika procesu wychowania.
- Młodszego i starszego uczestnika procesu wychowania.
- Najstarszego uczestnika procesu wychowania.
Starsze dzielą się informacjami i pomagają młodszym, co korzystnie wpływa na proces bogacenia i utrwalanie wiedzy przez jednych i drugich wychowanków. Z racji tego, że uczenie się w grupie niejednolitej wiekowo jest sprawą istotną dla tej koncepcji edukacji, to dzieci mają możliwość do rozwijania swoich sprawności i umiejętności językowych i motorycznych w szerszym zakresie niż w szkołach tradycyjnych.
Edukację w placówkach Montessori rozumiemy jako pomaganie w rozwoju, towarzyszenie wychowankowi w poznawaniu świata, to otwieranie dróg w świat. Jeśli chcemy pomóc dziecku w odkrywaniu świata, musimy być w stanie odkryć GO dla nas samych, aby potem znaleźć metodyczny
i dydaktyczny sposób na otwieranie świata dzieciom.
i dydaktyczny sposób na otwieranie świata dzieciom.
„Nauczyciel stoi naprzeciwko istoty, która zdobyła już podstawy nauki i jest gotowa budować na niej, uczyć się i wnikać głębiej w każdy przedmiot zainteresowania[…]Musi on przygotować ogromną ilość wiedzy, aby zaspokoić umysłowy głód dziecka[…]”./Barbara Stein, Kielce 2003/.
W jaki sposób zachęca się dzieci do kreatywności?
„Osoba kreatywna to osoba twórcza, dynamiczna i produktywna. W przedszkolu szkole Montessori, środowisko samo w sobie stymuluje i ćwiczy umysł dziecka do samodzielnego myślenia. Ponieważ dorośli w tym otoczeniu szanują pracę dziecka, nabierają one poczucia pewności siebie, potrzebnego do tworzenia nowych rzecz.
Wszystko, czego dziecko uczy się w szkole Montessori, jest oparte na rzeczywistości. Dzięki temu dzieci rozwijają własną wyobraźnię, przy pomocy której przetwarzają swoją wiedzę i tworzą coś całkowicie nowego.
M. Montessori uważała, że wszelka działalność twórcza musi mieć powiązanie z pracą, jaką wykonuje się w przedszkolu i szkole. Wszystko
co uczniowie przeżywają, powinno znaleźć odzwierciedlenie w działalności twórczej”. /C.Skjöld Wenneström, M.Bröderman Smeds, Kraków 2007/
co uczniowie przeżywają, powinno znaleźć odzwierciedlenie w działalności twórczej”. /C.Skjöld Wenneström, M.Bröderman Smeds, Kraków 2007/
Kreatywność rozwija się w klimacie akceptacji i zaufania. Nauczyciele przyjmują, że każde dziecko uczy się i wyraża siebie w bardzo indywidualny sposób.
Muzyka, sztuka, opowiadanie, teatr, ruch to elementy programu każdej szkoły Montessori. Inne specyficzne dla systemu Montessori elementy stymulujące rozwój kreatywności to specyficzne pomoce dydaktyczne (zaprojektowane przez samą M. Montessori oraz nauczycieli uczących dzieci wg jej pedagogiki), które pobudzają zainteresowania dzieci i zachęcają do podejmowania aktywności, kładą nacisk na sensoryczny aspekt doświadczeń oraz stwarzają możliwość uczenia się przez nie tylko przyswajanie wiedzy ale przede wszystkim przez jej odkrywanie i przeżywanie. Dzieci również rozwijają swoją kreatywność przez uczestniczenie w życiu najbliższego lokalnego środowiska społecznego.
„Kreatywność to coś, co istnieje w nas, obojętnie czy jesteśmy sami czy w towarzystwie kolegów. M. Montessori zauważyła, że małe dziecko chętniej bawi się samo.
Starsze dzieci natomiast czują potrzebę współpracy z kolegami, ale kreatywność kwitnie w obu przypadkach". /Cristina Skjöld Wenneström, Maria Bröderman Smeds Kraków 2007/
W jaki sposób można rozpoznać „prawdziwą” klasę Montessori?
Autentyczna klasa Montessori musi posiadać następujące cechy na wszystkich poziomach nauczania:
- Nauczyciele wykształceni w zakresie pedagogiki, filozofii i metodyki Montessori stosownie do poziomu wiekowego dzieci. Posiadający zdolności oraz powołanie do stosowania kluczowych koncepcji pedagogicznych w praktyce.
- Nauczycie posiadający zdolność poznawania, wydobywania na zewnątrz i próbujący wykorzystywać jak najszerzej potencjał dziecka.
- Dzieci mają radzić sobie z własnym życiem i mieć poczucie własnej wartości.
- Wielowiekowe, wielopoziomowe, heterogeniczne grupy uczniów.
- Urozmaicony zestaw materiałów Montessori, zajęć i doświadczeń, które opracowano, aby wychować dziecko w poczuciu fizycznej, intelektualnej, twórczej i społecznej samodzielności, niezależności.
- Siatka programowa, która umożliwia przeznaczenie dużych bloków czasowych na rozwiązywanie problemów, aby dostrzec związki logiczne składające się na rozumienie, wiedzę oraz by formułować nowe poglądy.
- Atmosfera wewnątrz klasy zachęcająca do społecznych interakcji podczas uczenia się we współpracy z innymi oraz wpływająca na rozwój emocjonalny.
- Partnerstwo w relacji szkoła-rodzina. Rodzinę uznaje się za integralną część globalnego rozwoju jednostki.
- Przy pełnej współpracy z rodzicami edukacja w szkole M. Montessori prowadzi do:
- Koncentracji uwagi.
- Równowagi wewnętrznej – normalizacji.
- Budzenia ciekawości poznawczej (zainteresowania otoczeniem, eksperymentowania).
- Wzrostu radości z pracy – nastawienia na pracę.
- Gotowości do posłuszeństwa.
- Niezależności, samodzielności, co prowadzi do pożądanych zachowań społecznych.
- Przyjmowania i przejmowania odpowiedzialności.
Co dzieje się, gdy dziecko ukończy szkołę Montessori?
Dzieci-absolwenci szkół Montessori niezwykle łatwo przystosowują się do otoczenia. Posiadają umiejętność pracy indywidualnej oraz zespołowej
z racji tego, że od wczesnego dzieciństwa były zachęcane do podejmowania decyzji. Rozwiązują problemy dokonując właściwych wyborów oraz dobrze zarządzają swoim czasem. Dobre sprawności komunikacyjne ułatwiają im funkcjonowanie w nowych środowiskach.
z racji tego, że od wczesnego dzieciństwa były zachęcane do podejmowania decyzji. Rozwiązują problemy dokonując właściwych wyborów oraz dobrze zarządzają swoim czasem. Dobre sprawności komunikacyjne ułatwiają im funkcjonowanie w nowych środowiskach.
Osiągnięciem dla przyszłości wychowanków jest poczucie pozytywnej samooceny. Programy edukacji w szkołach Montessori nie oparte na zasadach współzawodnictwa, pomagają dzieciom w ukształtowaniu silnego poczucia ja idealnego oraz pewności siebie, aby sprostać wyzwaniom oraz zmieniać się w duchu optymizmu.
Jaka jest polityka oświatowa w stosunku do edukacji wg koncepcji Marii Montessori?
Zmiany filozofii życia społecznego w naszym kraju skłaniają do nieustannych rozważań o edukacji – jej miejscu w nowej rzeczywistości społecznej, podstawowych doktrynach i celach oraz formach organizacyjnych instytucji o charakterze oświatowym.
Nasz świat jest pełen konfliktów związanych z przemocą i agresją. Często sami doświadczamy bezradności wobec różnorakich zagrożeń.
Brak harmonii (między poszczególnymi osobami w grupie, rodzinie; między grupami, państwami) bazującej na zgodzie lub, co najmniej wzajemnym tolerowaniu się partnerów to dowód na brak moralności w pojmowaniu pokoju.
FRIDU – jako ochrona, ochranianie, oszczędzanie.
PAX – umowa pokojowa.
Jak przeciwstawiać się temu zjawisku braku pokoju, harmonii w świecie – zastanawiała się również Maria Montessori?
Dzisiaj, tak jak o w XIX czy XX wieku jest to problem, kwestia polityki i wychowania.
Dzieci rozpoczynające wczesną edukację są coraz częściej wewnętrznie rozdarte, bezradne, hiperaktywne a małych chłopców i nierzadko dziewczynki przepełnia agresja.
Patrząc dzisiaj na politykę oświatową zastanawiamy się czy dziecko wciąż jest w centrum uwagi konkretnych instytucji?
Nie wystarczy być zadowolonym z pracy na własnym terenie, jeśli chcemy przedyskutować i zmienić sytuację dziecka.
Demokracja jest wysoce skomplikowaną formą życia społecznego, zwłaszcza, że wymaga od osób aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa. Idea aktywnego człowieka wg Montessori stwarza podstawę dla rozwoju osobowości poprzez edukację czyli poprzez doświadczenie, rozumienie,
i ćwiczenie oraz poprzez branie odpowiedzialności za społeczeństwo jako całości ,ale na podstawie wolności:
i ćwiczenie oraz poprzez branie odpowiedzialności za społeczeństwo jako całości ,ale na podstawie wolności:
Indywidualna osobowość nigdy nie mogłaby się rozwinąć bez indywidualnej wolności
To określa relację pomiędzy jednostką a społeczeństwem, ponieważ wg Montessori tylko jednostki mogą stworzyć społeczeństwo, które nie manifestuje jednorodności, ale jest prawdziwą harmonią.
Skoncentrowana na dziecku pedagogika jest wspaniałą podstawą do tworzenia nowego społeczeństwa, jako że była międzynarodowa od samego początku, a jej materiały są wykorzystywane na całym świecie.
Wszyscy nauczyciele Montessori, chociaż myślą w różny sposób, znają podstawy tej pedagogiki, więc podstawa tej współpracy nie tylko w Polsce, ale
i innych krajach i z innymi krajami istnieje, ponieważ jest już dusza. Należy tylko przezwyciężyć granice językowe, ale to jest wyzwanie dla wszystkich grup wiekowych. W podsumowaniu proponujemy zapoznać się z treścią bajki o motylu i pomocy, aby nawiązać do częstej opinii o szkole Montessori, w której rzekomo dziecko może dostawać wszystko czego chce. Z doświadczenia również wiemy, że rodzice wymagają, aby ich dziecku niczego nie zabrakło, a nauczyciel lub rodzic ma jemu pomagać bez względu na to czy pomoc jest potrzebna, czy nie.
i innych krajach i z innymi krajami istnieje, ponieważ jest już dusza. Należy tylko przezwyciężyć granice językowe, ale to jest wyzwanie dla wszystkich grup wiekowych. W podsumowaniu proponujemy zapoznać się z treścią bajki o motylu i pomocy, aby nawiązać do częstej opinii o szkole Montessori, w której rzekomo dziecko może dostawać wszystko czego chce. Z doświadczenia również wiemy, że rodzice wymagają, aby ich dziecku niczego nie zabrakło, a nauczyciel lub rodzic ma jemu pomagać bez względu na to czy pomoc jest potrzebna, czy nie.
Jednego dnia, mały motyl zaczął wykluwać się z kokonu;
mężczyzna usiadł i przyglądał się jak motyl przeciska swoje ciało,
przez ten malutki otwór.
Więc mężczyzna postanowił mu pomóc:
wziął nożyczki i rozciął kokon.
Motyl wyszedł dalej bez problemu.
Miał za to wątłe ciało i bardzo pomarszczone skrzydła.
Mężczyzna kontynuował obserwację,
ponieważ spodziewał się, że w każdej chwili skrzydła motyle
zaczną grubieć, powiększać się, dzięki czemu motyl
będzie mógł odlecieć i zacząć żyć.
Tak się nie stało!
Motyl spędził resztę życia ciągając się po ziemi
z mizernym ciałem i pomarszczonymi skrzydłami.
Do końca życia nie był w stanie latać.
Człowiek w całej swej życzliwości i dobroci nie wiedział,
Że walka motyla z kokonem była bodźcem dla jego skrzydeł
I dzięki temu motyl był w stanie latać,
gdy pokona opór kokonu.
Czasem walka to to, czego nam w życiu potrzeba.
Jeśli Bóg pozwala nam iść przez życie bez jakichkolwiek problemów
to może to zrobić z nas słabeuszy.
Nie bylibyśmy tak silni jak moglibyśmy.
Prosiłem o siłę…
Bóg dał mi przeciwności losu, aby zrobić mnie silnym.
Prosiłem o mądrość…
Bóg dał mi problemy do rozwiązania.
Prosiłem o dobrobyt…
Bóg dał mi mózg i krzepę.
Prosiłem o odwagę…
Bóg dał mi przeszkody do pokonania.
Prosiłem o miłość…
Bóg dał mi ludzi w kłopocie, aby im pomóc.
Prosiłem o przychylność…
Bóg dał mi okazje do wykazania się.
Dostałem nie to, co chciałem…
Ale dostałem wszystko, czego było mi trzeba.
W szkole Marii Montessori dziecko nie dostaje tego, czego chce, ale to, czego potrzebuje.
Dobre lokalizacje
Prowadzimy przedszkola w dwóch dogodnych lokalizacjach w Lublinie:
- ul. Popiełuszki 28 d (Wieniawa)
- ul. Startowa 16 (Kośminek)
Wielu z Twoich sąsiadów już skorzystało
z edukacji w naszej Akademii.
Dobre lokalizacje
Prowadzimy przedszkola w dwóch dogodnych lokalizacjach w Lublinie:
- ul. Popiełuszki 28 d (Wieniawa)
- ul. Startowa 16 (Bronowice)
Wielu z Twoich sąsiadów już skorzystało
z edukacji w naszej Akademii.
Kontakt
Na skróty
Integracja
Organizacja
- 1. Nasza kadra
- 2. Zajęcia dodatkowe
- 3. Pierwsze kroki w przedszkolu
- 4. Wyprawka i przygotowanie dziecka do przedszkola
- 5. Jak zapisać dziecko do przedszkola?
- 6. Wpis do Ewidencji Jednostek Oświatowych - Popiełuszki
- 7. Wpis do Ewidencji Jednostek Oświatowych - Startowa
- 8. KRS dla Akademii Przedszkolaczka
- 9. Zasady RODO
Domowa Akademia
Akademia Przedszkolaczka Sp. z o.o.
ul. Ks. J. Popiełuszki 28D
20-052 Lublin
NIP 7123228879
Akademia ul.Ks. J .Popiełuszki - tel. 81 536 28 28
Akademia ul.Startowa 16 - tel. 81 759 28 28
www.facebook.com/przedszkole.akademia
numer konta bankowego: 40 1020 3147 0000 8502 0079 0220
Zapraszamy do kontaktu!
Jeżeli mają Państwo pytania, pragniecie przesłać ofertę lub potrzebujecie innych informacji, zapraszamy do kontaktu osobistego
lub skorzystanie z danych znajdujących się
w zakładce KONTAKT.
Rodziców posiadających konto
w STREFIE RODZICA zapraszamy
do korzystania z indywidualnych opcji
dostępnych po zalogowaniu.
Realizacja Arteneo. Projekt Batyra.pl. Prawa autorskie Akademia Przedszkolaczka Sp z o.o.. Wszystkie prawa zastrzeżone.
